Uniwersytet Kazimierza Wielkiego - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Nauka o współczesnej polszczyźnie - fonetyka i fonologia 1000-FP11NWPFF-SP
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2021/22

Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)

Liczba godzin: 15
Limit miejsc: (brak limitu)
Zaliczenie: Zaliczenie na ocenę
Rygory zaliczenia zajęć: zaliczenie na ocenę
Literatura uzupelniająca: Dyszak A., Laskowska E., Żak-Święcicka, Fonetyczny i fonologiczny opis współczesnej polszczyzny. Skrypt dla studentów filologii polskiej, Bydgoszcz 1997
Dyszak A.S., Benenowska I., Od głoski do zdania. Cz. I. Wiadomości, roz. O głosce, Bydgoszcz 2009
Wiśniewski M., Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 1997.
Metody dydaktyczne: wykład konwersatoryjny
wykład kursowy
Metody dydaktyczne - inne: wykład zdalny, prezentacja multimedialna, praca studenta z podręcznikiem
Literatura:

Dłuska M., Fonetyka polska, Warszawa – Kraków 1986

Gramatyka współczesnego języka polskiego pod red. S. Urbańczyka, t. Fonetyka i fonologia, Kraków 1995

Klebanowska B., Interpretacja fonologiczna zjawisk fonetycznych w języku polskim, Warszawa 1990

Ostaszewska D., Tambor J., Podstawowe wiadomości z fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Katowice 1993

Wierzchowska B., Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980

Efekty uczenia się:

- wiedza

student rozróżnia fonetykę i fonologię, wymienia metody badawcze fonetyki, nazywa narządy mowy i opisuje ich funkcje, posługuje się alfabetem fonetycznym, rozpoznaje cechy głosek, omawia pojęcia fonetyczne i fonologiczne

- umiejętności

student rozpoznaje zjawiska fonetyczne w ciągu fonicznym, znajduje przykłady poznanych zjawisk w tekstach, używa alfabetu fonetycznego w zapisie tekstu mówionego, wyjaśnia różnice między zapisem ortograficznym wyrazów a ich wymową, wyjaśnia rolę systemu fonologicznego w porozumiewaniu się

- kompetencje społeczne

student dostrzegając różnice fonetyczne między użytkownikami języka z różnych regionów Polski, docenia zróżnicowanie wewnętrzne polszczyzny jako elementu dziedzictwa kulturowego kraju

Metody i kryteria oceniania:

1. Metoda oceniania: trzy kolokwia pisemne (sukcesywnie - po zakończeniu odpowiednich cyklów wykładów).

2. Kryteria oceniania:

- na ocenę dostateczną

student odróżnia fonetykę od fonologii, definiuje podstawowe pojęcia fonetyczne i fonologiczne, rozpoznaje i klasyfikuje głoski, wskazuje warianty fonemów i typy opozycji fonologicznych;

- na ocenę dobrą

student opisuje najważniejsze zjawiska fonetyczne i fonologiczne, definiuje podstawowe i szczegółowe pojęcia z zakresu fonetyki i fonologii, rozpoznaje i klasyfikuje głoski oraz wylicza ich cechy, wskazuje i nazywa warianty fonemów i uzasadnia różnice między nimi, rozróżnia typy opozycji fonologicznych

- na ocenę bardzo dobrą;

student opisuje, porównuje i ocenia zjawiska, procesy fonetyczne i fonologiczne, definiuje podstawowe i szczegółowe pojęcia z zakresu fonetyki i fonologii oraz ilustruje je przykładami, znajduje cechy głosek i porównuje głoskę z fonemem (formułuje wnioski), rozróżnia warianty fonemów i stosuje odpowiednie ich nazwy, uzasadnia różnice między nimi i podaje przykłady, klasyfikuje opozycje fonologiczne, interpretuje je na przykładach oraz wskazuje warunki neutralizacji opozycji, opisuje ich wpływ na rozróżnienie znaczeń.

Zakres tematów:

1. System językowy i jego podsystemy.

2. Podsystem fonologiczny języka polskiego.

3. Fonetyka jako nauka o wymowie i jej działy.

4. Pojęcie głoski jako zespołu cech akustycznych i artykulacyjnych.

5. Narządy mowy i ich funkcje artykulacyjne.

6. Pojęcie głoski jako typu dźwięku.

7. Klasyfikacja głosek polskich wg różnych kryteriów.

8. Klasyfikacja spółgłosek.

9. Samogłoski i trójkąt samogłoskowy.

10. Asynchroniczna artykulacja głosek.

11. Organizacja ciągu fonicznego (sylaba, akcent, intonacja).

12. Reguły fonotaktyczne.

13. Głoska a fonem.

14. Opozycje fonologiczne.

15. Neutralizacje opozycji fonologicznych (upodobnienia głosek).

16. Alofony i ich typologia (upodobnienia głosek).

Grupy zajęciowe

zobacz na planie zajęć

Grupa Termin(y) Prowadzący Miejsca Liczba osób w grupie / limit miejsc Akcje
1 każda środa, 10:00 - 10:45, (sala nieznana)
Andrzej Dyszak 16/20 szczegóły
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku:
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Kazimierza Wielkiego.
J.K. Chodkiewicza 30
85-064 Bydgoszcz
tel: +48 52 32 66 429 https://ukw.edu.pl
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-1 (2024-04-02)