Literatura pozytywizmu 1000-FP12LP-SP
Konwersatorium (KON) Semestr letni 2021/22

H. Markiewicz, Spór o przełom pozytywistyczny. W tegoż: Literatura i historia. Kraków 1994 lub „Teksty Drugie” 1990, nr 5/6.

H. Sienkiewicz, Humoreski z teki Worszyłły. Wstęp i opracowanie B. Mazan. Wrocław 1989. Nasza Biblioteka.

E. Pieścikowski, Od „Chybionej powieści” do „Anielki”. W tegoż: Nad twórczością Bolesława Prusa. Poznań 1989 lub w tegoż: Bolesław Prus – „humorysta w wielkim stylu”. Poznań 2012.

J. Bachórz, „Placówka” Bolesława Prusa. Projekt kolejnej interpretacji. „Pamiętnik Literacki” 1985, z. 2.

T. Żabski, Wstęp do: B. Prus, Opowiadania i nowele. Wrocław 1996, 2009. BN I 291;

T. Żabski, Wstęp do: B. Prus, Placówka. Wrocław 1987. BN I 251

J. Bachórz, Wstęp do: B. Prus, Lalka. T.1-2. Wrocław 1991, 1999. BN I 262.

T. Bujnicki, Wstęp do: H. Sienkiewicz, Wybór nowel i opowiadań. Wyd.4. Wrocław 1992. BN I 231.

L. Ludorowski, „Pójdźmy za Nim! Misterium pasyjne Sienkiewicza. W zbiorze: Motywy religijne w twórczości Henryka Sienkiewicza. Kielce 1998, s. 93-102.

M. Gloger, Pesymizm - utopia – chiliazm. O myśleniu utopijnym Bolesława Prusa. "Pamiętnik Literacki" 2003, z. 2, s. 55–77.

M. Gloger, Thomas Carlyle i tajemnica idealizmu Orzeszkowej. W zbiorze: Sekrety Orzeszkowej. Red. G. Borkowska i in. Warszawa 2012.

Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu. Opracowała J. Kulczycka-Saloni. Wrocław 1985. BN I 249.

„Stąd konserwatyzm jest pozytywizmem”. Myśl społeczno-polityczna młodych konserwatystów warszawskich i ich adherentów 1876-1918. Wstęp, wybór i opracowanie M. Gloger, W. Ratajczak. Kraków 2017.

Publicystyka okresu pozytywizmu 1860-1900. Antologia. Opracował S. Fita. Warszawa 2002.

J. Kulczycka-Saloni, Literatura polska lat 1876 – 1902 a inspiracja Emila Zoli. Wrocław 1974.

K_W14 omawia najistotniejsze zagadnienia periodyzacji literatury polskiej w zakresie poszczególnych epok (tj. staropolskiej, oświecenia, romantyzmu, pozytywizmu itd.), charakteryzuje reprezentatywne dla nich utwory literackie oraz ich koincydencje kulturowe

KW_10 opisuje podstawowe elementy wiedzy z zakresu historii Polski oraz wyjaśnia jej znaczenie w rozwoju języka i literatury polskiej oraz innych faktów kultury

K_U02 posługuje się podstawową terminologią, dobiera i stosuje odpowiednie metody, narzędzia badawcze oraz opracowuje i prezentuje wyniki pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie językoznawstwa, literaturoznawstwa, kultury, edytorstwa /pedagogiki/ psychologii/ dydaktyki

K_U03samodzielnie zdobywa wiedzę i rozwija umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego

K_U13 konstruuje typowe prace pisemne w języku polskim oraz obcym, podejmujące typowe zagadnienia kultury, literatury i języka z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych i różnych źródeł

K_K08zdaje sobie sprawę z konieczności integracji wiedzy o kulturze, języku i literaturze w budowaniu tożsamości narodowej oraz rozwijaniu więzi społecznych na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym

Efekty przedmiotowe

W01 W01 omawia wewnętrzną periodyzację literatury pozytywizmu, charakteryzuje twórczość najważniejszych autorów epoki, omawia treść, problematykę ideową i społeczną oraz koincydencje kulturowe pozytywistycznych utworów literackich oraz publicystycznych.

opisuje podstawowe elementy wiedzy z zakresu historii Polski oraz wyjaśnia jej znaczenie w rozwoju języka i literatury polskiej oraz innych faktów kultury

W02 zna podstawowe fakty z historii Polski drugiej połowy XIX wieku i rozumie ich znaczenie dla rozwoju pozytywizmu w Polsce

opisuje podstawowe elementy wiedzy z zakresu historii Polski oraz wyjaśnia jej znaczenie w rozwoju języka i literatury polskiej oraz innych faktów kultury

W02 zna podstawowe fakty z historii Polski drugiej połowy XIX wieku i rozumie ich znaczenie dla rozwoju pozytywizmu w Polsce

posługuje się podstawową terminologią, dobiera i stosuje odpowiednie metody, narzędzia badawcze oraz opracowuje i prezentuje wyniki pozwalające na rozwiązywanie problemów w

zakresie językoznawstwa, literaturoznawstwa, kultury, edytorstwa /pedagogiki/ psychologii/ dydaktyki

U01 posługuje się podstawową terminologią z zakresu poetyki (rozpoznaje wyznaczniki gatunków literackich) oraz prądów estetycznych, ideowych oraz filozoficznych pozwalające interpretować i właściwie rozumieć pozytywistyczne teksty kultury

KU_03 samodzielnie zdobywa wiedzę i rozwija umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego

U02 pod kierunkiem prowadzącego zajęcia dociera do literatury przedmiotu, zwłaszcza w celu napisania pisemnej pracy z literatury pozytywizmu, dokonuje samodzielnej kwerendy bibliograficznej we wskazanych zakresach, samodzielnie poszerza krąg lektur w ramach preferowanej problematyki w zakresie kultury pozytywizmu.

KU_13 konstruuje typowe prace pisemne w języku polskim oraz obcym, podejmujące typowe zagadnienia kultury, literatury i języka z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych i różnych źródeł

U02 konstruuje pracę pisemną w języku polskim na zadany temat z literatury i kultury epoki pozytywizmu z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych i samodzielnie dobranych i opanowanych źródeł.

K_K08 zdaje sobie sprawę z konieczności integracji wiedzy o kulturze, języku i literaturze w budowaniu tożsamości narodowej oraz rozwijaniu więzi społecznych na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym

K01 wykorzystuje wiedzę z zakresu literatury, publicystyki i ideologii pozytywistycznej w budowaniu polskiej tożsamości narodowej oraz rozwijaniu więzi społecznych i organicznikowskich. Rozumie i wciela w życie ideę społeczeństwa jako żywego organizmu.

Na ocenę dostateczną student zna treść analizowanych na zajęciach tekstów literackich oraz tekstów pomocniczych z literatury przedmiotu. Uczestniczy w zajęciach i dyskusjach, analizuje utwory literackie. Przedstawia pisemną pracę semestralną z ustalonego tematu z kultury i literatury pozytywizmu o określonych parametrach objętościowych i warsztatowych.

Na ocenę dobrą ponadto student systematycznie zabiera głos w dyskusjach, samodzielnie i krytycznie odnosi się do poruszanych problemów.

Na ocenę bardzo dobrą ponadto student wnikliwie zna zadaną literaturę dając temu wyraz podczas dyskusji, przywołuje różne konteksty interpretacyjne z zakresu tradycji literackiej, filozoficznej, antropologicznej czy korespondencji sztuk. W pracy semestralnej uwzględnia bogatą i najnowszą literaturę przedmiotu (powyżej 5 pozycji) oraz zawiera samodzielne sądy i uwzględnia najnowszy stan badań.

Uwaga tematy prac semestralnych ustala prowadzący zajęcia bezpośrednio ze studentem w trakcie konsultacji

1. Dyskusja o najważniejszych wyznacznikach przełomu pozytywistycznego w Polsce.

2. Hasła programowe pozytywistów w wybranych wypowiedziach publicystycznych.

3. „Humoreski z teki Worszyłły” H. Sienkiewicza jako przykład utworu tendencyjnego i początek pozytywistycznych antynomii artystycznych i światopoglądowych.

4. Geneza, publicystyka i ideologia młodokonserwatyzmu warszawskiego .

5. „Marta” E. Orzeszkowej jako przykład powieści tendencyjnej

6. Od tendencji do realizmu. „Anielka” B. Prusa.

7. „Placówka” B. Prusa a kształtowanie się poglądów estetyczno-literackich pisarza.

8. Naturalizm w „Placówce” B. Prusa wobec teorii Emila Zoli.

9. Naturalizm w „Na skałach w Calvados” A. Sygietyńskiego.

10. Spór krytycznoliteracki o powieść historyczną w dobie pozytywizmu.

11. Nowelistyka Henryka Sienkiewicza. Ewolucja ideologii i poetyki.

12. Kompozycja i tradycje literackie „Lalki” B. Prusa.

13. Problematyka światopoglądowa w „Lalce” B. Prusa.

14. „Pójdźmy za Nim” – apokryf H. Sienkiewicza jako wyraz ewolucji poglądów religijnych polskich pozytywistów i uwertura do „Qvo vadis”.

15. „Australczyk” Elizy Orzeszkowej jako tendencyjna powieść metafizyczna.