Nauka o współczesnej polszczyźnie - słowotwórstwo 1000-FP23NSŁ-SP
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2022/23

Dyszak A.S., Benenowska I., Od głoski do zdania, Cz. I. Wiadomości, roz. O wyrazie, Bydgoszcz 2009;

Gramatyka współczesnego języka polskiego, red. S. Urbańczyk, Morfologia, Warszawa 1984 (lub wydanie późniejsze: Morfologia t. 2, Warszawa 1998);

Grzegorczykowa R., Zarys słowotwórstwa polskiego, Warszawa 1984;

Jadacka H., System słowotwórczy polszczyzny (1945-2000), Warszawa 2001.

- wiedza

student definiuje terminy i pojęcia słowotwórcze, rozpoznaje leksemy podzielne słowotwórczo, wymienia elementy budowy formacji słowotwórczych, identyfikuje typy formantów, charakteryzuje funkcje formantów, opisuje słowotwórstwo jako dział gramatyki i podsystem języka, wyjaśnia jego rolę w komunikacji językowej

- umiejętności

student analizuje i porównuje budowę różnych formacji słowotwórczych, interpretuje formacje nietypowe, wyjaśnia zjawiska zachodzące w procesie derywacji, znajduje przykłady poznanych zjawisk w tekstach, wyjaśnia rolę systemu słowotwórczego w porozumiewaniu się

- kompetencje społeczne

student dostrzega w formacjach słowotwórczych dziedzictwo kulturowego kraju, docenia rolę słowotwórstwa w komunikacji językowej i w budowaniu tożsamości narodowej

1. Metoda oceniania: trzy kolokwia pisemne (sukcesywnie - po zakończeniu odpowiednich cyklów wykładów).

2. Kryteria oceniania:

- na ocenę dostateczną

student potrafi dokonać analizy słowotwórczej leksemów pochodnych i odpowiednich wyrazów tekstowych, rozpoznaje szczegółowe procesy słowotwórcze, definiuje podstawowe pojęcia słowotwórcze;

- na ocenę dobrą

student potrafi dokonać analizy słowotwórczej leksemów pochodnych i odpowiednich wyrazów tekstowych, rozpoznaje szczegółowe procesy słowotwórcze, podaje przykłady takich zjawisk, definiuje podstawowe i szczegółowe pojęcia słowotwórcze, uzasadnia swoje odpowiedzi;

- na ocenę bardzo dobrą

student potrafi dokonać analizy słowotwórczej leksemów pochodnych, rozpoznaje i wyjaśnia szczegółowe procesy słowotwórcze, podaje przykłady takich zjawisk, definiuje podstawowe i szczegółowe pojęcia słowotwórcze, uzasadnia swoje odpowiedzi, podaje dodatkowe informacje z podręczników.

Słowotwórstwo jako podsystem językowy i jako dział morfologii, słowotwórstwo rozumiane diachronicznie i synchronicznie (motywacja), słowotwórstwo a adaptacja.

Leksemy/wyrazy niepodzielne słowotwórcze i podzielne słowotwórcze, morfem leksykalny pochodny, morfem gramatyczny o funkcji słowotwórczej, wyraz podstawowy i wyraz pochodny (formacja słowotwórcza), temat słowotwórczy, formant (formant wg M. Honowskiej), konektyw, submorf, rdzeń, kategoria słowotwórcza, typ słowotwórczy.

Wyrazy pochodne diachronicznie a niepochodne synchronicznie. Formantoid. Węzeł morfologiczny a konektyw.

Typy formantów (afiksalne, paradygmatyczne, alternacyjne, mieszane), formanty nieproduktywne i produktywne.

Funkcje formantów (semantyczne - modyfikacje i mutacje, semantyczno-syntaktyczna, czysto strukturalne - syntaktyczna i strukturalna).

Formacje motywowane wieloma podstawami (kompozycja, uniwerbizacja, abrewiacja).

Kierunki motywacji słowotwórczej.

Stopniowanie przymiotników i przysłówków.

Aspekt jako kategoria słowotwórcza. Budowa słowotwórcza imiesłowów i bezokoliczników.

Formacje orzeczeniowe i podmiotowe (rzeczowniki odczasownikowe i odprzymiotnikowe).

Słowotwórcza klasyfikacja leksemów.