| Liczba godzin: |
22
|
| Limit miejsc: |
(brak limitu) |
| Zaliczenie: |
Egzamin |
| Rygory zaliczenia zajęć: |
zaliczenie na ocenę
|
| Literatura uzupelniająca: |
1. Szczęsna-Kaczmarek A., Suchanowski A., Jastrzębski Z., Ziemann E., Laskowski R,. Grzywacz T. Fizjologia człowieka /zagadnienia wybrane/. Wydawnictwo AWFiS Gdańsk, 2004.
2. Szczęsna-Kaczmarek A., Suchanowski A., Jastrzębski Z., Ziemann E., Grzywacz T, Łuszczyk M., Kujach S.,. Laskowski R. Fizjologia wysiłku. Materiały do ćwiczeń dla studentów AWFiS w Gdańsku, Wydawnictwo AWFiS Gdańsk, 2010.
3. Traczyk W.Z. Słownik fizjologii człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2000.
4. Fox E.L., Bowers R.W., Foss L.M.. The physiological basis for exercise sport (fifth edition). Brown and Benchmark, Madison, Wisconsin, 1989.
5. Zatoń M., Jastrzębska A. Testy fizjologiczne w ocenie wydolności fizycznej, Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa, 2010
6. Wilmore J.H., Costill D.L. Physiology of sport and exercise (third edition). Human Kinetics, Champaign, Illinois, 2004
7. Straburzyńska-Migaj E., Popiak H. Testy spiroergometryczne w praktyce klinicznej , Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2010
8. Artykuły naukowe związane z tematyką poszczególnych wykładów i ćwiczeń dostępne w bazach naukowych: PubMed, Medline, Scopus, Ebsco, Google Scholar i innych.
|
| Metody dydaktyczne: |
ćwiczenia konwersatoryjne
ćwiczenia laboratoryjne
metody kooperatywne
metody pracy ze źródłami
metody problemowe
|
| Literatura: |
1. Kozłowski S., Nazar K.(red.): Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa, 1999
2. Górski J. (red.): Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2019.
3. Górski J. (red.): Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2008
4. Jaskólski A., Jaskólska A. (red.): Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka. Wydawnictwo AWF Wrocław, 2006
5. Czarkowska-Pączek B., Przybylski J. (red.): Zarys fizjologii wysiłku fizycznego. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner. Wrocław 2006
6. Birch K., Mac Laren D., George K. (red.): Fizjologia sportu. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2008.
7. Ganong W F.(red. wyd. pol. Lewin-Kowalik J.) Fizjologia. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa, 2017.
8. Traczyk W.Z., Trzebski A. (red.): Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. Wydawnictwo lekarskie PZWL. Wydanie III Zmienione i uzupełnione. Warszawa, 2015.
9. Bullock J, Boyle J, Wang M.B. (red.): Fizjologia. Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner. Wrocław 2004
10. Sharkey B.J, Gaskill S. .(red. wyd. pol. Grzywacz T) Fizjologia sportu dla trenerów. Biblioteka Trenera – Wydawnictwo COS Warszawa, 2013
|
| Efekty uczenia się: |
W01, W02, W03, W04, W05, W06, U01, U02, U03, K01, K02, K03
|
| Metody i kryteria oceniania: |
Obecność na wszystkich zajęciach ćwiczeniowych i laboratoryjnych jest obowiązkowa, każda nieobecność musi być usprawiedliwiona, w przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności na zajęciach formę ich odrobienia wskaże wykładowca prowadzący zajęcia. Na ćwiczeniach i laboratoriach przy ocenie brane są pod uwagę:
- aktywne uczestnictwo w zajęciach, zdobycie umiejętności praktycznych dotyczących planowania i realizacji wybranych prób czynnościowych / wysiłkowych w tym umiejętności przeprowadzenia podstawowych pomiarów fizjologicznych.
- uzyskanie pozytywnej oceny z zaliczeń cząstkowych. Ocena z kolokwium obejmuje następujące zakresy: znajomość 55% (dst); 65% (dst+); 75% (db); 85% (db+); 95% i wszystkich treści (bdb).
- uzyskanie pozytywnej oceny z pracy semestralnej opartej na pracy własnej z materiałami źródłowymi i artykułami naukowymi związanymi z projektowaniem i realizacją wybranych prób czynnościowych / wysiłkowych, interpretacją uzyskanych wyników oraz wyciąganiem wniosków aplikacyjnych (praktycznych) w celu działań mających na celu poprawę struktury budowy ciała i jego możliwości wysiłkowych / funkcjonalnych (Praca polega na stworzeniu raportu z badań czynnościowych / wysiłkowych wybranych prób fizjologicznych obejmującego opis protokołu danej próby / testu, prezentacji tabelarycznej i graficznej uzyskanych wyników, ich interpretacji wraz z odnośnikami literaturowymi oraz przedstawieniu zaleceń dotyczących działań praktycznych w celu poprawy wyników). Uwzględnienie 1 próby / testu (dst), 2 prób (dst+), 3 prób (db), 4 prób (db+), 5 prób (bdb).
|
| Zakres tematów: |
Zmiany czynności układu krążenia podczas wysiłku fizycznego. Reakcje układu krążenia na wysiłki dynamiczne. Reakcje układu krążenia na wysiłki statyczne. Wpływ treningu na układ krążenia, Zmiany czynności układu oddechowego podczas wysiłku fizycznego. Wentylacja płuc i oddychanie zewnętrzne. Reakcje układu oddechowego na wysiłek fizyczny. Wpływ treningu na układ oddechowy. Metabolizm wysiłkowy. Źródła energii w wysiłku. Tempo wytwarzania energii. Bilans energetyczny Wpływ wysiłku na mięśnie szkieletowe. Zmienność składu mięśni jako uwarunkowanie aktywności ruchowej. Adaptacja tkanki mięśniowej do obciążenia wysiłkiem fizycznym. Trening wytrzymałościowy. Trening siły mięśniowej. Termoregulacja podczas wysiłków fizycznych. Wpływ czynników nietermicznych na termoregulacyjne reakcje na wysiłek. Aktywna rozgrzewka. Reakcje organizmu na wysiłek w środowisku o wysokiej i niskiej temperaturze. Wydolność w wysiłkach długotrwałych. Energetyka wysiłków długotrwałych. Znaczenie i pomiar VO2max. Pośrednie metody wyznaczania i bezpośrednie metody pomiaru VO2max. Deficyt, dług tlenowy EPOC, próg mleczanowy OBLA. Metody wyznaczania LT . Koszt energetyczny wysiłku. Zmęczenie.Wydolność w wysiłkach krótkotrwałych o mocy maksymalnej. Energetyka wysiłków krótkotrwałych o mocy maksymalnej. Metody oceny wydolności w wysiłkach krótkotrwałych o mocy maksymalnej. Wpływ treningu na maksymalną siłę izometryczną. Wpływ treningu na maksymalną szybkość skracania mięśnia. Wpływ treningu na maksymalną moc mięśni szkieletowych. Metody oceny wydolności w wysiłkach krótkotrwałych. Środki i metody dopingu. Klasy środków dopingujących. Metody dopingu. Środki, których stosowanie jest zabronione niektórych dyscyplinach sportu. Pojęcie normy fizjologicznej, podstawowe jednostki miar oraz sposoby przeliczania, podstawowy sprzęt i urządzenia wykorzystywane do zajęć laboratoryjnych z fizjologii wysiłku fizycznego. Omówienie zasad i metod testowania dzieci i dorosłych. Pomiary podstawowych parametrów fizjologicznych oraz składu ciała.
Rodzaje prób czynnościowych. Wskazania i przeciwwskazania do przeprowadzenia prób czynnościowych. Warunki bezpieczeństwa prób wysiłkowych, dobór obciążeń wysiłkowych. Próba ortostatyczna. Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Podział, że względu na rodzaj skurczu mięśni, wielkość zaangażowanych grup mięśniowych, czas trwania i intensywność pracy. Przeliczanie obciążeń wysiłkowych w różnych jednostkach i przy różnych formach obciążenia pracą (ergometr, bieżnia, step-test) - zadania. Próba Flacka (modyfikacja próby Valsalvy). Podłoże fizjologiczne wydolności fizycznej i tolerancji wysiłkowej. Pojęcie wydolności fizycznej, wydolność tlenowa i beztlenowa oraz wybrane czynniki decydujące o wydolności. Pojecie tolerancji wysiłkowej i jej uwarunkowania fizjologiczne. Wyznaczanie maksymalnego poboru tlenu metodą pośrednią wg nomogramu Astranda i Ryhming. Specyfika wysiłków fizycznych submaksymalnych o stałej intensywności. Przyczyny deficytu tlenu na początku pracy fizycznej. Stabilizacja funkcjonalna i jej znaczenie diagostyczne. Przyczyny zwiększonego poboru tlenu po wykonaniu pracy fizycznej (EPOC- dawniej „dług tlenowy”). Wyznaczanie maksymalnego poboru tlenu metodą pośrednią - PWC170 (Physical Working Capacity 170). Zmiany przystosowawcze w układzie krążenia pod wpływem wysiłków o różnej intensywności i różnym czasie trwania. Zmiany poboru tlenu, częstości skurczów serca, ciśnienia tętniczego, objętości minutowej serca, objętości wyrzutowej sera, różnicy tętniczo żylnej, współczynnika oddechowego (RER) pod wpływem wysiłków o intensywności submaksymalnej, maksymalnej i supramaksymalnej. Bezpośredni pomiar maksymalnego poboru tlenu (test do odmowy wykonywania wysiłku). Zmiany przystosowawcze w układzie oddechowym pod wpływem wysiłków o różnej intensywności i różnym czasie trwania. Zmiany wentylacji minutowej płuc, rytmu oddechowego, głębokości oddechowej pod wpływem wysiłków o intensywności submaksymalnej, maksymalnej i supramaksymalnej. Hiperwentylacja wysiłkowa - przyczyny i skutki tego zjawiska. Spirometria spoczynkowa i wysiłkowa. Test określający wydolność beztlenową (Wingate Anaerobic Test – WAnT 30s). Zmęczenie i wypoczynek. Pojęcie zmęczenia, rodzaje zmęczenia, objawy zmęczenia oraz przyczyny zmęczenia pod wpływem wysiłków o różnej intensywności i czasie trwania. Pojęcie wypoczynku, rodzaje wypoczynku, krzywa efektywności wypoczywania. Określanie poziomu zmęczenia i wypoczynku (WSR, RPE, TQR). Test Harwardzki, obliczanie wskaźnika skuteczności restytucji. Wysiłek fizyczny długotrwały o charakterze wytrzymałościowym. Fizjologiczna charakterystyka reakcji na tego typu pracę, fizjologiczne podłoże zmęczenia. Korzyści i zagrożenia wynikające ze stosowania tego typu obciążeń wysiłkowych. Wysiłek długotrwały o stałej intensywności – możliwości monitoringu. Wysiłek fizyczny ciągły o zmiennej intensywności. Fizjologiczna charakterystyka reakcji na tego typu pracę, fizjologiczne podłoże zmęczenia. Korzyści i zagrożenia wynikające ze stosowania tego typu obciążeń wysiłkowych. Wysiłek ciągły o zmiennej intensywności – możliwości monitoringu. Wysiłek fizyczny interwałowy. Fizjologiczna charakterystyka reakcji na tego typu pracę, fizjologiczne podłoże zmęczenia. Korzyści i zagrożenia wynikające ze stosowania tego typu obciążeń wysiłkowych. Wysiłek interwałowy SIT, HIT i HIIT - możliwości monitoringu. Wysiłek fizyczny statyczny. Fizjologiczna charakterystyka reakcji na tego typu pracę, fizjologiczne podłoże zmęczenia. Korzyści i zagrożenia wynikające ze stosowania tego typu obciążeń wysiłkowych. Wysiłek statyczny (izometryczny) – możliwości monitoringu. Próg przemian beztlenowych (AT- anaerobic threshold). Definicja, metody wyznaczania, rola diagnostyczna, próby laboratoryjne i terenowe. Wyznaczenie AT metodą pośrednią (wentylacyjną i V-slope).
|
