Pedagogika opiekuńcza z profilaktyką 1100-Lg11POP-SP
Wykład (WYK) Semestr zimowy 2020/21

Deptuła M. (2005) Indywidualne ścieżki ryzyka i związana z nimi interwencja profilaktyczna. W: M. Deptuła (red.) Diagnostyka – Profilaktyka – Socjoterapia w teorii i praktyce pedagogicznej. Bydgoszcz, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 158-184.

Deptuła, M. (2003) ). Psychologia humanistyczna a rozwój umiejętności życiowych, Remedium, nr 1 (119), s. 1-3.

Gaś Z. (1998) Psychoprofilaktyka. Procedury konstruowania programów wczesnej interwencji. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, rozdz. I, II.

Grzelak J., Sochocki M. (2001) Ewaluacja profilaktyki problemów dzieci i młodzieży. Warszawa: Pracownia Profilaktyki Problemowej – Zeszyt 1 (3), część 1.

Jarczyńska J. (2009). Diagnozowanie kontroli rodzicielskiej jako istotnego czynnika chroniącego młodzież przed podejmowaniem zachowań problemowych. W: M. Deptuła (2009) Profilaktyka w grupach ryzyka : Diagnoza. 1, Warszawa : Wydawnictwo Edukacyjne "Parpamedia", s. 167- 188.

Jarczyńska J. (2011). Wspomaganie procesu budowania prężności u dzieci i młodzieży zagrożonej rozwojem zespołu zachowań problemowych poprzez wzmacnianie relacji z rodzicami. W: W. Junik (2011) Resilience: teoria, badania, praktyka, Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne "Parpamedia", s. 147-162.

Jarosz E. (2006), Rozpoznawanie sytuacji psychospołecznej dziecka w rodzinie – założenia zintegrowanego modelu diagnozy, W: M. Deptuła (red.), Diagnostyka i profilaktyka w teorii i praktyce pedagogicznej, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ss. 72-84.

Jarosz E., Wysocka E. (2006) Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Ostaszewski K. (2009) Od profilaktyki negatywnej do pozytywnej. „Remedium”, 7-8, 64.

Schaffer H.R. (2005) Psychologia dziecka. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, rozdz. 5.

Schaffer H.R. (2006) Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, rozdz. 6 i 7.

W01 - Student posiada wiedzę na temat tworzenia przez logopedę w miejscu pracy- zwłaszcza w przedszkolu i w szkole podstawowej bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Rozumie istotę promocji i ochrony zdrowia uczniów. Posiada wiedzę o kształtowaniu u dzieci umiejętności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych. Wie, w jaki sposób budować poczucie bezpieczeństwa u dzieci w relacji z nimi w trakcie wykonywania swoich zadań zawodowych (K_W07);

W02 - Student posiada wiedzę na temat procesów komunikacji interpersonalnej, w tym technik aktywnego słuchania i blokad utrudniających komunikację w działalności pedagogicznej (K_W09);

W03 - Student posiada wiedzę o profilaktyce w szkole jako części procesu wychowania. Zna cele działań profilaktycznych i kryteria doboru oddziaływań profilaktycznych (stopnie zagrożenia, grupy ryzyka, rodzaje profilaktyki oraz strategie profilaktyczne i ich skuteczność). Posiada wiedzę o konstruowaniu klasowych i szkolnych programów profilaktycznych (K_W20).

Pisemna praca indywidualna (tzw. test wiadomości) wykonana w ciągu 45 minut w terminie podanym przez prowadzącego w jego obecności, alternatywnie zdalnie. Zadaniem studenta będzie udzielenie odpowiedzi na pytania zamknięte i otwarte, które dotyczą wiedzy przekazywanej na wykładach oraz zdobywanej samodzielnie w trakcie studiowania zadanej literatury).

Na podstawie udzielonych przez Studenta odpowiedzi na pytania testowe zweryfikowana zostanie, czy zostały osiągnięte założone efekty kształcenia (efekty dotyczące wiedzy). Za udzielenie prawidłowych odpowiedzi na pytania zawarte w teście student uzyskuje punkty. Punkty za pytania sprawdzające wiedzę w obrębie tego samego efektu kształcenia są sumowane. Zaliczenie efektu kształcenia otrzymuje student, który za prawidłowe odpowiedzi na pytania sprawdzające ten efekt zbierze 55% wszystkich punktów.

Kryteria oceny:

dostateczna (3,0) - 55%-60%

dostateczna plus (3,5) - 61%-70%

dobra (4,0) - 71%-80%

dobra plus (db+) - 81%-90%

bardzo dobra (bdb) - 91%-100%

Warunkiem zaliczenia testu wiadomości jest osiągnięcie przez studenta każdego z efektów kształcenia w stopniu minimalnym.

Szczegółowe kryteria oceniania odpowiedzi i wykonania poszczególnych zadań zostaną przedstawione Studentom na wykładzie.

1. Profilaktyka uniwersalna – cele działań profilaktycznych i kryteria doboru oddziaływań profilaktycznych (stopnie zagrożenia, rodzaje profilaktyki oraz strategie profilaktyczne i ocena ich skuteczności).

2. Ewaluacja działań profilaktycznych. Od profilaktyki negatywnej do profilaktyki pozytywnej. Kierunki rozwoju profilaktyki pozytywnej.

3. Naukowe podstawy profilaktyki uniwersalnej adresowanej do grup dzieci i młodzieży szkolnej:

- koncepcja czynników ryzyka i czynników chroniących, charakterystyka zjawiska resilience;

- modele teoretyczne stosowane w profilaktyce uniwersalnej i promocji zdrowia w systemie edukacji (modelowanie pożądanych zachowań, modyfikowanie oczekiwań, modyfikowanie subiektywnych norm, budowanie więzi ze szkołą oraz wspieranie dzieci i młodzieży w realizacji zadań rozwojowych, opóźnianie inicjacji zachowań ryzykownych);

- współczesne kierunki oddziaływań profilaktycznych (charakterystyka podejścia psychospołecznego, podejścia poznawczo-behawioralnego/trening umiejętności życiowych oraz edukacja normatywna/ oraz programów szkolno-środowiskowych.

4. Sytuacje trudne a powstawanie zaburzeń zachowania u dzieci.

5. Dzieci z grup ryzyka. Indywidualna ścieżka ryzyka. Charakterystyka dwóch ścieżek:

- indywidualna ścieżka ryzyka zapoczątkowana zaburzeniami realizacji ról rodzicielskich,

- indywidualna ścieżka ryzyka zapoczątkowana zaburzeniami zdolności poznawczych.

6. Modele zaburzeń wieku dziecięcego. Wzbogacanie wiedzy o typowych problemach dzieci/nastolatków odrzucanych przez rówieśników z powodu zaburzeń eksternalizacyjnych i internalizacyjnych.

7. Program profilaktyczny i jego kluczowe elementy. Prezentacja standardów jakości pierwszorzędowych programów profilaktycznych realizowanych w szkołach i innych placówkach opiekuńczo-wychowawczych.

8. Prezentacja wybranych programów profilaktycznych rekomendowanych przez PARPA, MENiS, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Fundację Dajemy Dzieciom Siłę.